شناخت انواع شیرآلات به لحاظ ساختار داخلی ومکانیزم عملکرد

بعد ازآنکه در مطالب قبلی به تفکیک و تفصیل با کاربردها، طراحی­ها، جنس و پرداخت نهایی انواع شیرآلات موجود در بازار آشنا شدیم نوبت می­رسد به شناخت مکانیزم شیرآلات متنوع موجود و اینکه اگر زمانی خواستیم خودمان مشکلات پیش آمده برای شیرآلات منزلمان را رفع و تعمیر کنیم، چطور باید اقدام کرده و از کجا شروع کنیم. دیدیم که از جنبه های مختلف قبلی که بررسی شد صدها و شاید هزاران مدل از شیرآلات وجود دارد ولی وقتی نوبت به مکانیزم عملکرد و ساختار داخلی انواع مختلف شیرآلات می­رسد، چهار نوع اصلی شیر خانگی وجود دارد: شیرآلات فشاری واشردار، شیرآلات توپی، شیرآلات دیسکی و شیرآلات دارای کارتریج.

شیرهای فشاری واشردار

شیرآلات فشاری واشردار، قدیمی ­ترین و متداول ترین نوع شیرآلات هستند که نسبت به بقیه انواع موجود می­توانند بیشترین مشکلات را ایجاد کنند. شیر واشردار با حرکت دادن مهره پوشانده شده با واشر به سمت بالا و پایین ، جریان آب را کنترل می کند. در این شیرآلات آب سرد و گرم هریک دسته ای جداگانه دارند.

در شیرآلات فشاری واشردار از مغزی استفاده می­شود مغزیها دارای چهار نوع A، B،  C وD هستند. در بسیاری موارد نیاز است تا مغزی شیر به کلی تعویض شود، اگر چه در برخی موارد با تعمیرات دیگری شامل تعویض واشر یا اورینگ نیز می­توان از چکه نمودن آب جلوگیری کرده و اشکال بوجود آمده را رفع کرد.

شیرآلات توپی

شیرآلات توپی معمولاً از روی دسته اهرمی و کلاهک گردشان قابل تشخیصند. معمولا این شیرآلات به عنوان شیر مخلوط کن شناخته می شوند، به این خاطر که در آنها هر دو منبع آب سرد و گرم توسط همان دسته اهرمی کنترل و مخلوط می شود. ساختار داخلی آنها تشکیل شده از یک توپ که در داخل بدنه شیر چرخیده و سوراخ های مختلف روی آن در ردیف هم قرار میگیرند تا آب عبور کند.

شیرهای توپی کیت تعمیر یا لوازم یدکی منحصر به خودشان دارند. توپی، اورینگ، درزگیر شیرها و فنرها برخی از قطعات قابل تعویض در شیرهای توپی هستند.

شیرآلات دیسکی

شیرآلات دیسکی نیز در دسته شیرهای مخلوط کن تک دسته هستند که معمولا از روی بدنه استوانه ای پهنشان مشخص می شوند. آنها با استفاده از دو قطعه سرامیکی کار می­کنند که بر رویشان سوراخهایی وجود دارد که وقتی در راستای یکدیگر قرار می گیرند و با هم تراز می شوند، به آب اجازه عبور می­دهند. این مکانیزم باعث می­شود که شیرهای دیسکی برای رسیدن به ظرفیت کامل عبور آب فقط به یک چهارم دور چرخش نیاز داشته و لذا به راحتی قابل کنترل باشند. شیرآلات دیسک سرامیکی عمر طولانی دارند اما چند قسمت محدود وجود دارد که ممکن است نیاز به تعمیر داشته باشد. در نهایت نیز دیسک ها فرسوده می شوند و استوانه یا کل شیر بایستی تعویض شود.

گاهی اوقات ذرات کوچک خاک، شن و ماسه یا جسم خارجی دیگر می­توانند بین واشرهای سرامیکی گیر کنند و مانع از بسته شدن صحیح آنها شوند، بنابراین ارزش دارد که قبل از در نظر گرفتن گزینه تعویض شیر دیسکی، آن ها را جدا و این ذرات احتمالی را از لابلایشان تمیز کرد.

معمولا شیرآلات چشمی (سنسور دار) نیز از مکانیزم دیسکهای سرامیکی برای کنترل جریان آب استفاده می کنند.

شیرآلات کارتریجی

شیرهای کارتریجی دارای اجزایی مشابه شیر­آلات اهرمی دیگر هستند و تمام مزیتهای گروههای قبلی را دارا هستند، علاوه بر اینکه نسبت به آنها بادوامتر و پیشرفته ترند. به دلیل این شباهتهاست که تعیین اینکه چه نوع شیری را استفاده می­کنید بدون جدا کردن نهایی قطعات شیرها دشوار می­باشد. شیرآلات کارتریجی دارای یک کارتریج داخلی هستند که در صورت پیچانده شدن باعث عبور آب می­شوند. اگر اهرم بالای شیر قرار گرفته باشد با بالا بردن اهرم آب وصل شده و با پایین آوردن آن جریان آب قطع می‌شود و هرچقدر اهرم را بیشتر به سمت چپ بچرخانید جریان آب گرم‌تر و اگر اهرم را به سمت راست بچرخانید آب سردتر می‌شود. در حالت دیگری از این شیرها که اهرم در کناره شیر قرار گرفته، چپ و راست بردن آن جریان آب را قطع و وصل کرده و عقب و جلو راندنش باعث سرد و گرم شدن آب خروجی از شیر می­شود. کارتریجهای شیرهای اهرمی دارای دو سایز 35 و 40 میلی متر هستند. در شیرآلات کارتریجی آب سرد و گرم هر دو، تا بدنه شیر بالا آمده و وارد دایورتر می‌شود.دایورتردقیقاً زیر کارتریج قرار دارد. در قسمت بالای کارتریج نیز چند آب بند وجود دارد. این آب بندها مانع از خروج آب از بالای اهرم می‌شوند.

اگر شیر آلات کارتریجی نشت و یا چکه کنند، می تواند به دلیل خرابی کارتریج، فنر یا واشر آنها باشد که همه اینها قابل تعویض هستند. همچنین ممکن است نشتی به دلیل مشکل در سایر قسمتها باشد، به عنوان مثال ، تجمع آهک می تواند لوله ها و دهانه لوله ها را دچار مشکل کند. اگر پس از تعمیر و تعویض قطعات دستگاه، شیر هنوز نشت می کرد، بهتر است با یک لوله کش تماس بگیرید.

پرلاتورها

علاوه بر اجزایی که در بالا برای هریک از ساختار های شیرآلات ذکر شد، یک قطعه دیگر در تمامی شیر آلات ذکر شده وجود دارد که در کیفیت و کمیت خروجی آب در تمام انواع شیرآلات تاثیر دارد. این قطعه که در دهانه آبریزگاه شیرآلات بهداشتی قرار می­گیرد پرلاتور نامیده می­شود. پرلاتورها صفحات مشبک (بافته شده) پلاستیکی یا فلزی هستند که آب در آنها جریان یافته و به تعداد زیادی از رشته های باریک تقسیم می­شود که در بینشان، هوا نیز وارد شده است. در شیرآلات بدون پرلاتور، آب با فشار نامطلوبی از شیر خارج شده و به اطراف پاشیده می­شود. ترکیب شدن هوا با جریان آب کمک می­کند جریانی ثابت و پایدار از آب ایجاد ­شود. پرلاتور ها انواع مختلفی دارند که به طور کلی مبنای عملکرد آنها یکسان است ولی کمی در جزئیات و شکل خروجی آبی که ایجاد می­کنند با یکدیگر متفاوتند.

امروزه تمام کارخانجات تولید کننده شیرآلات بهداشتی از پرلاتورها در تولیداتشان استفاده می­کنند. به این ترتیب نه تنها شیرآلات موجود در بازار خروجی یکنواختی دارند بلکه (به دلیل ترکیب آب و هوا) باعث صرفه جویی در مصرف آب نیز می شوند.