انواع آبکاری شیر آلات بهداشتی

در گذشته آبکاری شیرآلات بیشتر با هدف محافظت از آنها در برابر خوردگی و سایش ناشی از رطوبت وعوامل محیطی و نیز برای افزایش طول عمرشان در استفاده های دراز مدت انجام می­شد، ولیکن امروزه با توجه به اقبال روز افزون به مباحث دکوراسیون داخلی و اهمیت دادن به موضوعات سبک شناسی و رنگ شناسی، لزوم ایجاد هارمونی و تناسب رنگی بین شیرآلات با سایر اقلام موجود در سرویس های بهداشتی و آشپزخانه ها ، نظیر سینک ظرفشویی، سنگ روشویی و علم دوش بیشتر مورد توجه قرار گرفته و مشخصه های رنگی و روکش های ظاهری شیرآلات بیش از پیش اهمیت و کارکردهای معمارانه یافته اند. این امر باعث شده تولید کنندگان نیز در فرآیندهای آبکاری و پرداختهای نهایی نسبت به گذشته دچار تنوع و تحول اساسی شده و از روشهای مختلفی برای ایجاد رنگ و سبکهای جدید استفاده کنند.

 در این مقاله به بررسی انواع آبکاریهای موجود در شیرآلات و ذکر جزئیات هر کدام خواهیم پرداخت.

آبکاری شیرآلات با روکش کروم

رایجترین پرداخت به کاربرده شده در مورد شیر آلات فلزی معمولا پوشش دهی با یک لایه از فلز دیگر می باشد که آن فلز دیگر، عمدتاً کروم، است. کروم اگرچه خود اکسید شده و یک لایه پوشش خیلی نازک روی آن تشکیل می­شود ولی این لایه علاوه بر اینکه  به سختی دیده می­شود، خود نیز مانعی برای جلوگیری از اکسایشهای بیشتر است و این باعث می­شود شیرآلات آبکاری کروم در استفاده های دراز مدت همچنان جلوه خود را حفظ نمایند.

کروم برای اولین بار در سال ۱۷۹۸ برای آبکاری شیرآلات مورد استفاده قرار گرفت، فلزی سخت و در عین حال ترد است که رنگ آن نقره ای سفید بوده و مقاومت شیمیایی بالایی در برابر نمک ها، گازها و مواد قلیایی دارد. اما باید بدانید که نقاط آسیب پذیری روکش های کروم اسیدهای کلریدریک، سولفوریک و ترکیبات هالوژن دار می­باشند. سطح انعکاس آبکاری کروم معادل ۵۶ درصد اندازه گیری شده که عدد بالایی است. این آبکاری توان مقاومت در درجه حرارت تا ۶۵ درجه سانتی گراد را دارا بوده و هرگز کدر نمی­شود.

آبکاری شیرآلات با روکش نیکل

پرداخت نهایی اصلی در مورد شیرآلات در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 ام کروم نبود، بلکه نیکل بود . روکش نیکل رنگی نقره ای مایل به زرد دارد و نسبت به کروم ده درصد تیره تر بوده و سطح انعکاس آن 55% می باشد. نیکل های متداول بسیار آهسته در دمای اتاق تیره می­شوند و بخصوص وقتی با روی یا مس آلیاژ می­شوند کدر شدنشان تقریبا متوقف می­شود. اما عیب پوشش نیکل و آلیاژهای آن نرمی آنهاست که باعث میشود پس از مدتی استفاده دچار پوستگی و فرسایش شده و از روی شیرآلات پاک شوند. به همین دلیل وقتی در دهه 1930 میلادی کروم به طور گسترده در دسترس قرار گرفت، به سرعت تبدیل به نخستین پرداخت نهایی منتخب برای شیرآلات شد.

نیکل اما دوباره بازگشت

با پیشرفتهایی که درعلم متالورژی حاصل شد و با کمک روشهای جدید اعمال نیکل بر آلیاژ برنج، مانند روش PVD که در مباحث بعدی شرح داده خواهد شد، دوباره این فلز به عنوان یک انتخاب برای پرداخت نهایی شیرآلات به میدان بازگشت. برای این فلز پرداختهای بسیار صیقلی و نیز آنها که افکت مات دارند جزء رایجترین ها هستند. افکت های مات این مزیت را دارند که لکه های آب یا خراشهای کوچک را به راحتی پرداختهای صیقلی نشان نمی­دهند.

آبکاری شیرآلات با روکش برنزی

برنزی بودن نیز یکی از جلوه های همیشه پر طرفدار پرداخت نهایی شیرآلات است. با اینحال باید بدانید که بعضی پرداختها که برنزی نامیده می­شوند در اصل پوشش های غیرفلزی و عموما رنگی هستند که اعمال شده اند. رنگ برنز می­تواند طیف گسترده ای از قهوه ای روشن تا تقریبا مشکی را شامل شود. برنز اصلی معمولا به رنگ قهوه ای روشن است. برنز Oil rubbed”” که البته نه روغن خورده و نه سابیده شده است ، تیره تر بوده و اغلب به کمک پوششهای غیر فلزی ایجاد می شود. بعنوان یک قانون کلی اگر تولید کننده ای برنزی را  با عنوان living finish” ”  اطلاق کرد نیز احتمالا این محصول برنز واقعی نبوده و صرفا افکت  برنزی کهنه و پتینه طوری دارد که با رنگ ایجاد شده است. اگر محصولی دارای “گارانتی مدت دار” بود ممکن است فلزی بوده باشد اما نه الزاما آلیاژ برنز واقعی. احتمالا از یک فلز مقاومتر ساخته شده که ظاهری مشابه برنز دارد. بنابر این با این تنوع موجود در روکشهای برنزی باید دقت کنید هنگامی که اکسسوری، شیرآلات و لوازم سرویس بهداشتی برنزی رنگ خود را از تامین کنندگان مختلف سفارش می­دهید، تطابق رنگ قابل قبولی با یکدیگر داشته باشند.

آبکاری شیرآلات استیل ضد زنگ

شیرآلاتی که جنس بدنه شان از استیل ضد زنگ می­باشد نیازی به پرداخت نهایی ندارند چون ماده تشکیل دهنده آنها به خودی خود جلوه لازم را داراست. همچنین از این جنس روکش برروی شیرآلاتی که بدنه برنجی دارند نیز استفاده می شود. این نوع روکشها مقاوم در برابر خوردگی بوده و لکه های آب را کمتر بر روی خود نشان می­دهند.

آبکاری شیرآلات با روکش مس

مس را می­توان به عنوان آبکاری برای بدنه های برنج استفاده کرد. اما بیشتر شیرهای مسی بدنه شان نیز از مس ساخته شده است .مس خود جزئی از آلیاژ برنج است و اگرچه نرم تر از برنج است، اما همچنان به عنوان یک ماده مورد استفاده برای ساخت بدنه شیرآلات به کار می­رود. مزیت یک شیر جامد مسی ضد باکتری بودن آن است که سبب میشود گزینه مناسب تری در محیط های آلوده به میکروب باشد. علاوه بر همه این ها شیرآلات با روکش مسی بسیار چشم نواز هستند و با رنگ قرمز خود، به آشپزخانه یا سرویس بهداشتی شما زینت خاصی می­بخشند. اما عیب مس این است که مانند برنج ، اگر با روشی موثر پوشش دهی نشود، با گذشت زمان کدر می­شود. در گذشته از لاک ها برای پوششدهی شیرهای مسی استفاده می­شد اما امروزه یک پرداخت شبیه سازی شده از مس که بوسیله روش PVD اعمال می شود توانسته جایگزین مس واقعی بعنوان روکش در شیرآلات شود. روکش مس نمای شبیه سازی شده از جنس زیرکونیوم یا تیتانیوم ساخته می شود که دیگر کدر نشده و در برابر خراش بسیار مقاوم است.

آبکاری شیرالات با روکش برنج

برنج آلیاژی از دو فلز مس و روی می­باشد که نسبت این دو فلز در آلیاژ، تعیین­ کننده خواص نهایی برنج و کاربرد آن می­باشد. از برنج به خاطر کاربردهای خاص و شکل و رنگ آن در جاهای مختلفی استفاده می­شود. برنج رنگی تقریباً زرد شبیه به رنگ طلا دارد و به همین دلیل نمونه های آبکاری شده با برنج در بازار بعنوان روکش طلا معرفی می­شوند. برنج در برابر کدر شدن هم مقاومت دارد، یعنی دیرتر اکسایش می­یابد. مس داخل برنج هم خاصیت میکروب کشی به آن میدهد، به همین خاطر از برنج به عنوان دستگیره و دیگر ابزارهای فلزی در بیمارستان ها هم استفاده می­کنند.

شیرآلات با روکش برنج به خاطر زرق و برق طلایی و جلوه مجلل­ تری که به فضا می ­بخشند معمولا از شیرآلات مشابه با روکشهای دیگر نظیر کروم و نیکل گرانتر هستند. البته کسانیکه به سبکهای مینیمال و مدرن علاقه مند هستند می توانند روکش طلای مات را انتخاب کنند که با عملیات پرداخت و سایشی که روی آن انجام شده دیگر براق نیست و در عین حال رد لکه آب و اثر انگشت هم روی آن نمی­ماند.

آبکاری شیرالات با روکش اپوکسی

پوشش­های اپوکسی؛ رنگهای غیرفلزی هستند که معمولاً با استفاده از نوعی رنگ یا پوشش پودری اعمال می­شوند. رنگ پودری الکترواستاتیک متشکل از ذرات ریز و خشک رزین به همراه رنگدانه ی انتخابی می­باشد که با تکنولوژی خاص بر سطح شیرآلات اعمال شده و پوششی مقاوم را بر سطح آنها تشکیل می­دهد. با این تکنولوژی دست تولید کنندگان در ایجاد طیفهای مختلف رنگی بسیار باز است که این موضوع باعث علاقه و اشتیاق فراوان معماران به استفاده از شیرهای پوشش اپوکسی در دکوراسیون خانه ها شده است. برای مثال استفاده از شیر آلات مشکی مخصوصا در حمام و سرویس بهداشتی در حال افزایش است، زیرا به راحتی با لوازم دیگر هماهنگ می شوند و نمای مدرنی را برای سرویس ها به ارمغان می آورند.

در سوی دیگر شیرآلات سفید هم بسیار مورد استقبال هستند چرا که هم می­توانند به زیبایی در تضاد با دکوراسیون حمامهای تیره و مدرن امروزی قرار گیرند و هم با یک دکوراسیون تمام سفید در حمام ست شوند. برخی از تولید کنندگان خاص تر نیز از رنگهای اپوکسی برای ایجاد هماهنگی شیرآلات با سینکها و وان های حمام و ست­های روشویی استفاده می­کنند. آنها که معمولا سایر تجهیزات سرویسهای بهداشتی از قبیل وان حمام و کابینت روشویی را نیز تولید می­کنند، از پوشش­های اپوکسی روی شیرآلات مجلل خود استفاده میکنند تا با ایجاد رنگ و جلوه های منحصر به فرد آنها را به صورت ست کامل همراه دیگر محصولاتشان روانه بازار نمایند. 

به طور کلی دنیای آبکاری و روکش های شیرآلات تنوع و گستردگی فراوانی دارد و هر فلز غیر فعال (کم واکنش) دیگری را انتخاب کنید، احتمال زیاد توسط تولید کننده ای برای آبکاری شیرآلات استفاده شده است. مثلا طلا و نقره که گرچه مرسوم نیستند، اما بر مبنای سفارشهای ویژه توسط بیشتر تولیدکنندگان سطح بالا قابل انجام و ارائه می­باشند. یا روی و پیوتر (آلیاژی از مس با بیسموت ، آنتیموان و سرب یا نقره) که به عنوان ماده ای که جلوه آنتیک می­دهد پرطرفدارند که از هر دوی آنها می توان برای آبکاری بر بدنه های برنجی شیرآلات استفاده کرد.